ศูนย์ปฏิบัติการวิจัยและเรือนปลูกพืชทดลอง
Central Laboratory and Greenhouse Complex
ทรัพยากรพืชพรรณฯ
 
กระชาย
 
กระชาย
ชื่ออื่นๆ: กระแอน ขิงทราย จี๊ปู ซีฟู เป๊าะซอเร้าะ เป๊าะสี่ ระแอน ว่านพระอาทิตย์
ชื่อสามัญ: Boesenbergia
ชื่อวิทยาศาสตร์: Boesenbergia rotunda (Linn.) Mansf.
วงศ์: ZINGIBERACEAE
ถิ่นกำเนิด: เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และเอเชียใต้
ลักษณะพฤษศาสตร์: ไม้ล้มลุก สูงประมาณ 80 ซม. ลำต้นใต้ดินหรือเสมอผิวดิน รากบางส่วนเปลี่ยนเป็นเหง้าสะสมอาหารกลมยาวสีน้ำตาลมีเส้นผ่าศูนย์กลาง ประมาณ 1.5 - 2.0 ซม. ใบเป็นใบเดี่ยว การเกาะติดของใบแบบเวียนถี่รอบลำต้น ใบรูปรีแกมขอบขนาน และรูปไข่ ปลายแหลม โคนมนกว้าง ขอบใบเรียบ ก้านใบเป็นกาบสีแดงอ่อน ดอกออกเป็นช่อที่ซอกใบบริเวณปลายโคนต้น ดอกย่อยสีขาวนวล และชมพูถึงม่วงแดง กลีบดอกส่วนโคนเชื่อมติดกันส่วนปลายบานออกเป็นกลีบกลีบสั้นๆ
สรรพคุณด้านสมุนไพร:
bt01 เหง้าสดและแห้ง ต้มน้ำดื่ม
bt01 น้ำมันจากเหง้า ทาถูแก้ปวดข้อ
bt01 เป็นยาขับลม แก้จุกเสียดปวดมวนในท้อง ท้องอืดเฟ้อ แก้โรคกระเพาะ
bt01 รักษาแผลในปาก
bt01 แก้ตกขาว กลาก เกลื้อน
bt01 ใช้น้ำมันถูทาแก้อาการปวดข้อเข่า
bt01 ใช้เป็นยาอายุวัฒนะ บำรุงกำลัง และใช้บำบัดโรคกามตายด้านอีกด้วย
เอกสารอ้างอิง:
1. http://www.medplant.mahidol.ac.th/pubhealth/boesen.html
2. http://www.elib-online.com/doctors48/herb_boesenbergia001.html
3. ส่วนพฤกษศาสตร์ป่าไม้.  ชื่อพรรณไม้แห่งประเทศไทย เต็ม สมิตินันทน์ ฉบับแก้ไขเพิ่มเติม พ.ศ. 2544.  ส่วนพฤกษศาสตร์ป่าไม้ สำนักวิชาการป่าไม้ กรมป่าไม้ พิมพ์ครั้งที่ 2 (ฉบับแก้ไขเพิ่มเติม).  พิมพ์ที่ บริษัทประชาชน จำกัด.  2544
รวบรวมโดย: ไพร มัทธวรัตน์
หน่วยอนุรักษ์และใช้ประโยชน์พืชพรรณ ศูนย์ปฏิบัติการวิจัยและเรือนปลูกพืชทดลอง
คณะเกษตร กำแพงแสน มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขตกำแพงแสน จ.นครปฐม