ศูนย์ปฏิบัติการวิจัยและเรือนปลูกพืชทดลอง
Central Laboratory and Greenhouse Complex
ทรัพยากรพืชพรรณฯ
 
แค แค
 
แค
ชื่ออื่นๆ: แคบ้านดอกแดง แคขาว แคแดง
ชื่อสามัญ: Hummingbird tree, Butterfly tree, AgatiAgasta, Sesban, Vegetable humming bird
ชื่อวิทยาศาสตร์: Sesbania grandiflora (L.) Desv.
วงศ์: LEGUMINOSAE – PAPILIONOIDEAE
ถิ่นกำเนิด: Trop. Africa, Asia, Australia, S. Pacific Is.
ลักษณะทั่วไป: ไม้พุ่มขนาดเล็ก ทรงพุ่มโปร่ง มีการแตกกิ่งก้านสาขาไม่เป็นระเบียบ
ฤดูการออกดอก: ในสภาพธรรมชาติติดดอกออกผลในฤดูฝน
การขยายพันธุ์: การเพาะเมล็ดแก่ เป็นวิธีการที่เหมาะสมที่สุดเนื่องจากมีเล็ดจำนวนมาก
ข้อดีของพันธุ์ไม้:
มีความอดทนต่อสภาพดินเค็มได้ในระดับหนึ่ง ต้องการน้ำในระดับปานกลาง
เป็นพันธุ์ไม้ที่สามารถใช้ประโยชน์ได้หลายอย่าง  เช่น
- ลำต้น นิยมใช้ในการเพาะเห็ดหูหนูได้ดี
- ดอกและใบ เป็นอาหารของคนไทยมานาน
- เปลือก ลำต้น ดอก ใบ  เปลือกใช้เป็นยาสมุนไพร
ข้อแนะนำ:
แคเป็นพันธุ์ไม้ที่คนไทยส่วนใหญ่มองข้ามไป อาจจะเป็นด้วยรูปลักษณ์ที่ไม่โดดเด่น พบเห็นได้โดยทั่วไป คุณค่าอนันต์ที่มีอยู่ในต้นแคจึงยังไม่ค่อยใครเห็นคุณค่า จะมีพรรณไม้สักกี่ชนิดที่สามารถใช้ประโยชน์ได้ตั้งแต่เกิด (ปลูก) ถึงตาย
แคเป็นพันธุ์ไม้ที่ทนต่อสภาพแวดล้อมได้ดีชนิดหนึ่ง ไม่ต้องการการดูแลรักษามาก
แต่แคก็มีจุดอ่อนต่อศัตรูพืชบางชนิดเหมือนกัน คือ เพลี้ยแป้ง  เอาไว้ว่างๆ จะเขียนวิธีการป้องกันกำจัดให้นะครับ
ข้อมูลอื่นๆ:
เปลือก ต้มหรือฝนรับประทาน แก้โรคบิดมีตัวแก้มูกเลือด แก้ท้องเดิน ท้องร่วง คุมธาตุ ภายนอก ใช้ชะล้างบาดแผล  วิธีการใช้ ใช้เปลือกต้นปิ้งไฟ 1 ส่วน ต้มกับน้ำหรือน้ำปูนใส 10 ส่วน รับประทานครั้งละ 1-2 ช้อนแกง
ดอก, ใบ รับประทานแก้ไข้เปลี่ยนอากาศ วิธีการใช้ ใบสด ต้มกับน้ำรับประทานลดไข้ ใช้ยอดอ่อนจำนวนไม่จำกัด ลวกจิ้มกับน้ำพริก รับประทานแก้ปวดศีรษะข้างเดียว หรือใช้ดอกที่โตเต็มที่ล้างน้ำ ต้มกับหมู ที่ เรียกว่า หมูบะช่อ 1 ชาม รับประทานวันละ 1 มื้อ รับประทานติดต่อกัน 3 - 7 วัน
การกินดอกแค มีเทคนิคง่ายๆ ดังนี้ ในกรณีที่ดอกบานแล้วควรเด็ดแกนก้านชูเกสรทิ้ง เนื่องจากมีรสขม แต่หากไม่รังเกียจรสขมก็ไม่จำเป็นต้องเด็ดออกก็ได้ แต่ที่นิยมจะเป็นดอกตูม ผมมีสูตรแกงส้มดอกแคกับกุ้งมาฝาก (สูตร สมุทรสงคราม)
 
เครื่องปรุง กุ้งสด ? กก.  ดอกแคตูม ? กก.  น้ำพริกแกงส้ม 1 ช้อนแกง  มะขามเปียก น้ำตาล น้ำปลา พอสมควร
วิธีแกง ละลายน้ำพริกแกงลงในน้ำประมาณ ? ลิตร ตั้งไฟพอเริ่มเดือด ใส่น้ำมะขามเปียก น้ำปลา น้ำตาล ตามชอบใจ (ให้รสจัดกว่าปกติเล็กน้อย) เมื่อได้รสที่ต้องการแล้ว เร่งไฟให้แรงขึ้นพอน้ำแกงเดือดแล้ว ให้ใส่กุ้งลงใปประมาณ 1นาที แล้วใส่ ดอกแค เคี่ยวต่อไป 1 - 2 นาที เสร็จแล้วยกลงได้ครับ

เคล็ดไม่ลับของแกงส้มกุ้งกับดอกแคก็คือ เมื่อใส่กุ้งในน้ำแกงไม่ควรคนแกง เพราะว่าจะทำให้มีกลิ่นคาวของกุ้งเพิ่มขึ้น และที่สำคัญก็คือ แกงส้มถ้าจะให้อร่อยควรแกงตอนเย็น กินตอนเช้า เมื่อแกงเสร็จควรเก็บในหม้อเคลือบ ก่อนกินควรอุ่นให้ร้อนก่อนเดือดก็พอครับ กุ้งยิ่งโดนความร้อนนาน เนื้อยิ่งเหนียว
เอกสารอ้างอิง:
1. http://www.rspg.or.th/plants_data/herbs/herbs_09.htm
2. Tem Samitinand.  Thai Plant Names.  Revised Edition 2001.  810 p.
รวบรวมโดย: นพพล เกตุประสาท
หน่วยอนุรักษ์และใช้ประโยชน์พืชพรรณ ศูนย์ปฏิบัติการวิจัยและเรือนปลูกพืชทดลอง
คณะเกษตร กำแพงแสน มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขตกำแพงแสน จ.นครปฐม