ศูนย์ปฏิบัติการวิจัยและเรือนปลูกพืชทดลอง
Central Laboratory and Greenhouse Complex
ทรัพยากรพืชพรรณฯ
การขยายพันธุ์ลีลาวดีไม่ยากอย่างที่คิด
นพพล  เกตุประสาท
นักวิชาการเกษตรชำนาญการ
หน่วยอนุรักษ์และใช้ประโยชน์พืชพรรณ  ศูนย์ปฏิบัติการวิจัยและเรือนปลูกพืชทดลอง
คณะเกษตร กำแพงแสน  มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์  วิทยาเขตกำแพงแสน  จ. นครปฐม
ลีลาวดี ลีลาวดี ลีลาวดี
ช่วงนี้ใครๆ ก็อยากจะซื้อ อยากจะปลูกลีลาวดีกันทั้งนั้น หากท่านมีเงินจำนวนมากพอแนะนำว่าควรชื้อต้นที่ท่านชอบไปเลยครับ เรื่องราคามันอยู่ที่ใจ ถูกใจเราก็ไม่แพง ไม่ถูกใจเรามันก็แพง แต่ถ้าหากท่านต้องการความรู้ในการขยายพันธุ์ ไม่มีเงินมาจ่ายตรงส่วนนี้มากนัก โดยเฉพาะช่วงเศรษฐกิจอย่างนี้ มาเข้าเรื่องกันดีกว่าครับ
1.การเลือกกิ่งลีลาวดี กิ่งที่เลือกไม่ควรเป็นกิ่งอ่อน สังเกตจากสีผิวของเปลือกเปลี่ยนจากสีเขียวเป็นสีน้ำตาลนวลๆ แล้ว  หากยังงงๆ อยู่ว่าสีน้ำตาลนวลๆ เป็นอย่างไร  มีวิธีที่ง่ายกว่านี้อีกก็คือ ถ้าเป็นกิ่งที่มาจากต้นสภาพธรรมชาติ วัดความยาวจากปลายกิ่งที่แตกใบอ่อนมาประมาณ 50 - 75 ซม. หากเป็นกิ่งที่ผ่านการเลี้ยงดูมาอย่างดีควรยาวประมาณ 1 ม. ที่เหลืออย่าทิ้งเก็บทำให้หมด  ความยาว - สั้นของกิ่งพันธุ์ไม่เป็นอุปสรรคในการขยายพันธุ์ ลองทำดู คุณทำได้
2.รูปทรงกิ่งที่เลือกทำ อย่าไปเชื่อใครว่าต้องอย่างนั้น อย่างนี้สินะถึงจะสวย นานาจิตตัง ชอบแบบไหนเลือกแบบนั้นเลยครับ
3.การเตรียมกิ่งก่อนขยายพันธุ์ มีหลักการง่ายๆ ดังนี้
เครื่องมือที่ใช้ตัดต้องคม  ควรเริ่มตัดกิ่งลีลาวดีในช่วงเช้า
อย่าให้กิ่งช้ำ ไม่ว่าจะเป็นบริเวณรอยแผลที่ตัดหรือการกระแทกกับพื้นดิน
ตัดใบทิ้งให้เหลือแต่ยอด 1 - 2 ใบ ผึ่งลมให้ยางแห้งในที่ร่มแล้วเอาไว้ปลูกตอนเย็นก็ยังทัน
ฮอร์โมน จำเป็นหรือไม่ในการขยายพันธุ์ มีก็ใช้ ไม่มีก็ไม่จำเป็น ถ้ามีจะใช้ปริมาณเท่าไร บอกไม่ได้จริงๆ ต้องทดลองเอาเอง (สงวนอาชีพไว้ให้คนขายต้นไม้บ้าง แบ่งๆ กัน)
4.การเลือกภาชนะที่ใช้ในการขยายพันธุ์ ใช้ภาชนะอะไรก็ได้ที่ลักษณะคล้ายกระถางและหาได้ง่ายๆ  เช่น ขวดน้ำที่มีปริมาตรอย่างน้อย 2 ลิตร  นำมาเจาะรูระบายน้ำ 3 - 5 รูๆ ขนาด 1 ซม. ที่ด้านล่างก็ใช้ได้แล้ว  แต่ถ้าต้องการความสวยงาม ชื้อกระถางมาเลยครับสะดวกดี ขนาดของภาชนะหรือกระถางมีเทคนิคง่ายๆ ในการเลือกคือ เมื่อใส่ดินแล้วปักกิ่งลงไปไม่ล้มและแน่นก็พอแล้ว หากกิ่งพันธุ์ที่ใช้ใหญ่มาก ไม่สมดุลกับกระถาง เราก็มีวิธีแก้ครับ ง่ายนิดเดียว หาไม้มาปักและผูกให้แน่น
5.วัสดุหรือดินที่ใช้ในการขยายพันธุ์ มีหลายอย่างให้เลือก เช่น ขี้เถ้าแกลบเก่าข้ามปี ดินผสมที่ขายเป็นถุง ดินโคนต้นไม้ ทรายผสมขึ้เถ้าแกลบ ฯลฯ แต่มีหลักการง่ายๆ คือ หาง่าย ค่าใช้จ่ายน้อย ใช้ได้ดี แต่ที่แนะนำคือ หน้าดินที่อยู่ในสวนเราเอง หากปลูกต้นไม้อย่างอื่นขึ้นรับรองว่าใช้ได้แน่นอน
6.เทคนิคการขยายพันธุ์
กิ่งที่ปักไม่ควรติดก้นกระถาง ห่าง 3 - 5 ซม. เป็นอย่างน้อย
ปักให้แน่น รดน้ำให้แฉะในครั้งแรก
ห้ามเคลื่อนย้ายภาชนะปลูกโดยไม่จำเป็น
ตั้งไว้ในที่ร่มรำไรจนกว่าจะแตกใบใหม่ 2 - 4 ใบ
ห้ามใส่ปุ๋ยเคมีในเดือนแรกเด็ดขาด