|
|
| จันทน์กะพ้อ |
| ชื่ออื่นๆ: |
จันทน์พ้อ Chan pho (Bangkok); เขี้ยวงูเขา Khiao ngu khao (Phangnga); จันทร์กะพ้อ |
| ชื่อสามัญ: |
Broken Hear Flower, Resk Puteh Keruing, Chan ka pho |
| ชื่อวิทยาศาสตร์: |
Vatica diospyroides Symington.
ชื่อพ้องอื่นๆ
1. Vatica fleuryana Tardieu
2. Vatica cinerea
3. Synaptea cinerea |
| วงศ์: |
DIPTEROCARPACEAE |
| ถิ่นกำเนิด: |
ไทย พบมากทางภาคใต้ |
| ลักษณะทั่วไป: |
เป็นไม้ต้นใหญ่ ลำต้นสูงประมาณ 6-15 ม. ไม่ผลัดใบ ทรงพุ่มโปร่งไม่ค่อยสวย มีใบน้อย ต้นแตกกิ่งจำนวนมากที่ยอด กิ่งเปราะ มีน้ำยางใสซึมออกมาตามรอยแตก ใบเดี่ยว ใบอ่อนสีน้ำตาลแดง ใบแก่สีเขียวเข้มเป็นมัน รูปรีแกม ขอบขนานหรือรูปใบหอก โคนใบเบี้ยว และจะหลุดร่วงไปตามอายุ ดอก ออกดอกเป็นช่อสั้นๆ ที่ซอกใบและปลายกิ่ง มี 5 กลีบ สีขาวหรือเหลืองอ่อน กลีบดอกมีขนนุ่มสีน้ำตาล ดอกเล็กแต่กลิ่นหอมแรงมาก หอมร้อนๆ คล้ายกับแก้วกาหลง ดอกทยอยบานในเวลาใกล้เคียงกัน ออกดอกประมาณเดือนพฤศจิกายน - มีนาคม ออกดอกมากที่สุด ช่วงเดือนมกราคม - กุมภาพันธ์ |
| ฤดูการออกดอกติดผล: |
เดือนพฤศจิกายน - มีนาคม กลิ่นหอมมาก (คล้ายน้ำมันจันทน์) ในตอนกลางคืน เมื่อเริ่มปลูกใช้เวลาประมาณ 5-7 ปีจึงจะออกดอก |
| การขยายพันธุ์: |
การเพาะเมล็ด เป็นวิธีการที่เหมาะสมที่สุดสำหรับพันธุ์ไม้ชนิดนี้ เพาะเมล็ดขึ้นในที่ร่มๆ จะดีกว่าที่กลางแจ้ง แต่โอกาสที่จะเพาะขึ้นเป็นต้นนั้นน้อยมาก ไม่เกินร้อยละสิบ เป็นสาเหตุหนึ่งที่ทำให้มีราคาแพงและหายาก |
| ข้อดีของพันธุ์ไม้: |
ดอกหอมแรงในเวลากลางคืน ไม่ค่อยมีโรคและแมลงรบกวน |
| ข้อแนะนำ: |
เป็นพันธุ์ไม้ที่ต้องการความชื้นสูงในการเจริญเติบโต ลมไม่แรง แสงแดดไม่จัด การปลูกในพื้นใกล้ลุ่มน้ำจะเหมาะสมที่สุด |
| ข้อมูลอื่นๆ: |
 ต้นไม้ประจำ คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร |
| ต้นไม้ประจำ วัดจันทน์กะพ้อ จังหวัดปทุมธานี |
วรรณกรรมที่เกี่ยวข้อง
ร้อยกรอง
|
| จันทน์กะพ้อผลิดอกออกนวลขาว |
จรุงกลิ่นประทินราวดอกไม้สวรรค์ |
| ดังกลิ่นกายกลิ่นแก้มแกมกัน |
เมื่อจอมขวัญเคยแนบชิดยามนิทรา |
| พี่เหลียวซ้ายแลขวามองหาเจ้า |
พี่เหลียวซ้ายแลขวามองหาเจ้า |
| ต้องเหม่อมองจันทน์กะพ้อละออตา |
ต้องเหม่อมองจันทน์กะพ้อละออตา |
| |
ลำนำดอกไม้...วิยดา เทพหัตถี |
| |
|
| เพลงจันทน์กะพ้อร่วง คำร้อง แก้ว อัจฉริยะกุล ทำนอง เอื้อ สุนทรสนาน |
| ดอกจันทน์กะพ้อร่วงพรู |
เจ้ามิใช่ร่วงสู่แผ่นดินแห่งไหนโดยง่าย |
| ลมพาเอากลีบกระจาย |
ร่อนปลิวพร่างพลิ้วพราย |
| ไม่มีที่หมายใด |
ดูดังฝูงผึ้งแตกรัง |
| เมื่อไร้กำลัง...หล่นก็ลงฝังทั่วไป |
ไร้ผู้จะเหลียวใส่ใจ |
| ไม่มีใครที่ไหน |
เก็บเอาไปเพื่อไว้บูชา |
| บางกลีบเขาเหยียบลง |
แหลกเป็นผงอย่างไร้เมตตา |
| กลีบจมแผ่นดินสิ้นสูญราคา |
กลิ่นนั้นหนายังหอมเป็นค่าผูกพัน |
| จันทน์กะพ้อคือเหล่าสตรี |
มีราคีเพราะชายขยี้พรหมจรรย์ |
| ความสาวแหลกเหลวสิ้นกัน |
ไร้ค่าผูกพันเหมือนจันทน์กะพ้อร่วงพรู |
|
| เอกสารอ้างอิง: |
|
| รวบรวมโดย: |
นพพล เกตุประสาท (087-166-5251)
หน่วยอนุรักษ์และใช้ประโยชน์พืชพรรณ ศูนย์ปฏิบัติการวิจัยและเรือนปลูกพืชทดลอง
คณะเกษตร กำแพงแสน มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขตกำแพงแสน จ.นครปฐม |
|
