ศูนย์ปฏิบัติการวิจัยและเรือนปลูกพืชทดลอง
Central Laboratory and Greenhouse Complex
ทรัพยากรพืชพรรณฯ
 
มะลิซ้อน
 
มะลิซ้อน
ชื่ออื่นๆ: ข้าวแตก เตียมูน มะลิ มะลิป้อม
ชื่อสามัญ: Arabian jasmine
ชื่อวิทยาศาสตร์: Jasminum sambac L.
วงศ์: Oleaceae
ถิ่นกำเนิด: ประเทศแถบเอเชีย เช่น อินเดีย คาบสมุทรอาระเบีย
ลักษณะทั่วไป: ไม้พุ่มขนาดเล็ก - กลาง มีใบแน่น
ฤดูการออกดอก: ออกดอกตลอดปี (ออกดอกน้อยช่วงฤดูหนาว)
เวลาที่ดอกหอม: หอมตลอดวัน (ช่วงที่มีอุณหภูมิต่ำจะส่งกลิ่นหอมแรง)
การขยายพันธุ์:
การปักชำ ในช่วงฤดูฝนเป็นวิธีการที่ดีที่สุด
การตอน เป็นวิธีหนึ่งที่ใช้ได้ดีกับพันธุ์ไม้ชนิดนี้
ข้อดีของพันธุ์ไม้:
เป็นพันธุ์ไม้หอมที่ปลูกง่าย เจริญเติบโตรวดเร็ว และไม่ค่อยมีโรคและแมลงรบกวน
สามารถควบคุมการออกดอกได้โดยการควบคุมการให้น้ำและใส่ปุ๋ยที่เหมาะสม
ดอกมีกลิ่นหอมแรง ออกดอกบ่อย
เป็นพันธุ์ไม้หอมที่ปลูกได้ดีทั้งในพื้นที่แคบหรือกระถาง
ข้อแนะนำ:
เนื่องจากเป็นพันธุ์ไม้ที่ต้องการน้ำในระดับปานกลาง การให้น้ำในจำนวนที่มากเกินความต้องการจะทำให้การออกดอกลดลง
มะลิ เป็นพันธุ์ไม้หอมที่ต้องการแสงแดดเต็มวันจึงจะออกดอกได้ดี การปลูกในพื้นที่ที่มีแสงแดดจัดตลอดวันเป็นสิ่งแรกที่ผู้ปลูกไม่ควรมองข้าม การปลูกต้นไม้ให้ถูกต้องตามนิเวศวิทยา จะทำให้สามารถลดความยุ่งยากในการดูแลรักษา
การตัดแต่งใบภายหลังการออกดอกชุดใหญ่ จะทำให้การออกดอกดีขึ้น (ทั้งขนาดและจำนวนดอก)
ข้อมูลอื่นๆ:
ใบ มีสาร benzyl alcohol, benzyl alcohol ester, jasmone, linalool, linalool eater รักษาแผลฝีพุพอง แก้ไข้ ขับน้ำนม
ราก แก้ร้อนใน เสียดท้อง รักษาหลอดลมอักเสบ ขับประจำเดือน
ดอกแก่ มีสาร jasminum, sambacin แก้หืด บำรุงหัวใจ
หมายเหตุ:
การดื่มน้ำที่ลอยดอกมะลิควรระวังเป็นอย่างยิ่ง เนื่องจากปัจจุบันในการปลูกและดูแลรักษามะลิเพื่อการค้า อาจมีการใช้สารเคมีชนิดต่างๆ จำนวนมาก
เอกสารอ้างอิง:
1. ดร. วิทย์ เที่ยงบูรณธรรม.  2542.  พจนานุกรมไม้ดอกไม้ประดับ.  810 หน้า (670)
2. Tem Samitinand.  Thai Plant Names.  Revised Edition 2001. 810 p. (300)
3. Uamporn Veesommai and Thaya Janjittikul.  Plant Materials in Thailand in 2001. 640 p. (326)
รวบรวมโดย: นพพล เกตุประสาท  และไพร มัทธวรัตน์
หน่วยอนุรักษ์และใช้ประโยชน์พืชพรรณ ศูนย์ปฏิบัติการวิจัยและเรือนปลูกพืชทดลอง
คณะเกษตร กำแพงแสน มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขตกำแพงแสน จ.นครปฐม